Jak karmić psa, żeby żył dłużej? Rozmawiamy z dietetykiem Joanną Wajs

Najczęstsze błędy żywieniowe popełniane przez opiekunów psów

Zwierzaki.info: Pani Joanno, co sprawiło, że zajęła się Pani dietetyką psów, a nie ludzi?

Joanna Wajs: Psy są całkowicie zależne od swoich opiekunów – nie mogą same powiedzieć, czego potrzebują. Błędna dieta potrafi skrócić ich życie nawet o 30%! Kiedy zobaczyłam, jak mało osób rozumie biologiczne potrzeby swoich pupili, postanowiłam to zmienić. Właśnie dlatego zdecydowałam się zostać ich „adwokatem” w świecie żywienia.

Jak duży jest dziś problem błędnego żywienia psów?

Niestety bardzo poważny. Badania pokazują, że ponad 60% psów w krajach rozwiniętych ma nadwagę lub otyłość. Choroby nerek, wątroby i alergie pokarmowe rosną lawinowo, szczególnie u psów karmionych niskiej jakości karmą. Co więcej, aż 70% właścicieli nie potrafi prawidłowo ocenić kondycji swojego psa. To nie są tylko liczby – to realne pogorszenie jakości życia, którego można uniknąć dzięki edukacji i profesjonalnej diecie.

Co odróżnia dietetykę psów od ludzkiej?

W dietetyce ludzkiej mamy NFZ, poradnie, kontrolę kaloryczności i składników odżywczych. W świecie psów panuje często chaos – brak regulacji nad jakością wielu karm, suplementacja „na oko” przy diecie domowej, a także powielanie mitów, np. „pies nie może jeść węglowodanów. To sprawiło, że uznałam: ktoś musi się tym zająć z naukową rzetelnością.

Dlaczego dieta ma kluczowe znaczenie dla zdrowia i długości życia psa?

Dlaczego sposób karmienia ma tak duże znaczenie dla zdrowia i długowieczności psa?

Dieta wpływa na każdą komórkę w organizmie psa. Dostarcza białko do budowy tkanek, tłuszcze wspierające układ nerwowy, mikroelementy dla odporności i enzymów, a także błonnik regulujący mikrobiom i trawienie. Niedobór choćby jednej witaminy, np. B12, może wywołać objawy neurologiczne. Zbyt duża ilość kalorii prowadzi do otyłości, która skraca życie nawet o dwa lata.

Dieta to też najskuteczniejsza forma profilaktyki chorób przewlekłych. Psy karmione wysokiej jakości dietą rzadziej chorują na zapalenia skóry, choroby stawów, przewodu pokarmowego oraz schorzenia nerek i wątroby. Dobrze karmiony pies to także szczęśliwszy pies – dieta z pełnowartościowym białkiem, z dodatkiem kwasów omega-3 zmniejsza objawy lęku separacyjnego, a niedobór tryptofanu może zwiększać agresję.

Fakty i mity o karmieniu psów – co mówi dietetyk Joanna Wajs

Spotyka się Pani z wieloma mitami dotyczącymi żywienia psów. Jakie są najczęstsze?

Tak, jest ich sporo, ale kilka powtarza się najczęściej. Wiele osób myśli, że im więcej białka, tym lepiej – w rzeczywistości nadmiar obciąża nerki, zwłaszcza u starszych psów. Inni uważają, że BARF jest najlepszy dla każdego psa – surowa dieta może być korzystna, ale wymaga kontroli i suplementacji, w przeciwnym razie grozi wieloma niedoborami.

Jest też przekonanie, że domowa dieta zawsze jest zdrowa – gotowanie „na oko” prowadzi do braków wapnia, witamin i minerałów. Niektórzy twierdzą, że psy nie potrzebują suplementów – zależy od diety; BARF i dieta gotowana zwykle ich wymagają, karma pełnoporcjowa nie. Często powtarzany jest też mit, że wszystkie karmy są podobne – różnice w jakości i składzie są ogromne. Wreszcie, wielu opiekunów uważa, że alergie to zawsze zboża, tymczasem najczęstszymi alergenami są wołowina, nabiał i kurczak.

BARF i dieta domowa – kiedy pomagają, a kiedy szkodzą?

BARF i dieta gotowana – kiedy są dobrym wyborem, a kiedy ryzykowne?

Mogą być świetnym rozwiązaniem, jeśli są dobrze zaplanowane. Pozwalają precyzyjnie eliminować alergeny, stosować nowe białka i kontrolować ilość skrobi czy błonnika. To również dobre dla psów z nietolerancjami na konserwanty czy barwniki.

Ale jeśli opiekun układa dietę na oko”, może doprowadzić do niedoborów wapnia, jodu, witamin D i E, nadmiaru witaminy A czy tłuszczu. Surowe mięso niesie też ryzyko zakażeń Salmonellą czy Campylobacter, groźnych dla psów i ludzi. Dlatego współpraca z dietetykiem jest kluczowa.

W jakich chorobach dieta odgrywa kluczową rolę?

W wielu. Alergie pokarmowe wymagają eliminacji alergenów i kontroli źródła białka. Przewlekła choroba nerek – ograniczenia fosforu i białka oraz wprowadzenie kwasów omega-3. Cukrzyca – dieta niskowęglowodanowa, błonnik i regularne pory posiłków. Epilepsja – u niektórych psów dieta ketogenna może zmniejszyć częstotliwość napadów.

W otyłości celem jest redukcja kalorii przy zachowaniu uczucia sytości dzięki błonnikowi. Choroby stawów wymagają kwasów omega-3, glukozaminy i redukcji masy ciała. Problemy jelitowe, trzustkowe czy sercowe łagodzimy odpowiednią dietą, która wspiera leczenie i poprawia komfort życia psa.

Jak rozpoznać, że pies ma źle dobraną dietę?

Jak właściciel może sam zauważyć, że dieta jego psa nie jest właściwa?

Objawy to matowa sierść, częste drapanie lub lizanie łap, nagła zmiana masy ciała, luźne stolce, wzdęcia, wymioty, zmniejszona aktywność. Pomocne jest prowadzenie „dziennika żywieniowego” – notowanie reakcji psa po posiłkach.

Suplementy i praktyczne zasady zdrowego żywienia psa

Czy suplementy w diecie psa są potrzebne?

To zależy od rodzaju diety. Karma pełnoporcjowa zwykle ich nie wymaga, choć profilaktycznie można dodać np. omega-3. Dieta gotowana lub BARF najczęściej wymaga suplementacji: wapnia, cynku, jodu, witamin D3, E i B12. Niektóre choroby – stawy czy jelita – również korzystają z suplementów.

Jakie trzy najważniejsze rady dałaby Pani opiekunowi psa, który chce zadbać o jego dietę?

Po pierwsze – czytaj etykiety karm i wybieraj te z konkretnym mięsem. Jeśli gotujesz lub stosujesz BARF, zawsze konsultuj dietę z ekspertem. Po drugie – monitoruj zdrowie psa: wagę, sierść, aktywność, kał. Dieta to proces, nie jednorazowa decyzja. Po trzecie – stosuj zasadę 90/10: 90% karmy pełnoporcjowej, 10% przysmaków, karm regularnie, nie „na oko” i zapewnij stały dostęp do świeżej wody.

Dziękuję za rozmowę!

Joanna Wajs jest dietetykiem i technologiem żywności ze specjalizacją w żywieniu psów. Od ponad 12 lat łączy wiedzę naukową z praktyką, układając indywidualne plany dietetyczne dla psów zdrowych i chorych, w tym z otyłością, alergiami, chorobami układu pokarmowego, nerek, wątroby, trzustki czy cukrzycą.

Ukończyła studia magisterskie w obszarze nauk weterynaryjnych i zdrowia, a swoją wiedzę pogłębiła, finalizując doktorat w Zakładzie Oceny Jakości i Przetwórstwa Produktów Zwierzęcych Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Stale rozwija kompetencje, uczestnicząc w krajowych i międzynarodowych konferencjach oraz kursach dietetyki zwierzęcej.

Tworzy diety gotowane, surowe (BARF) i mieszane, zawsze indywidualnie dopasowane do potrzeb psa i stylu życia jego opiekuna. Wspiera również opiekunów szczeniąt, psich seniorów i adopcyjnych pupili. W swojej pracy kładzie nacisk na praktyczne, świadome i bezstresowe podejście do żywienia psów.