Rozmnażanie modliszek. Czy samice faktycznie zjadają samców?

Taniec przed walką czy grą wstępną? Godowanie modliszek

Proces rozmnażania modliszek zaczyna się od niezwykle ostrożnego podejścia samca. Wie, że każda pomyłka może kosztować go życie – dosłownie. Dlatego, zanim zbliży się do samicy, obserwuje jej zachowanie i czeka na sygnały gotowości. W warunkach naturalnych samce często podchodzą nocą, gdy samice są mniej aktywne, co zmniejsza ryzyko ataku. Gdy samiec zdecyduje się na zbliżenie, podchodzi powoli od tyłu i wspina się na odwłok partnerki.

Sam akt kopulacji trwa od kilku minut do kilku godzin, w zależności od gatunku. W tym czasie samica może być spokojna lub zacząć przejawiać agresję. Dlatego niektórzy hodowcy podają jej pokarm tuż przed lub w trakcie kopulacji – by odciągnąć jej uwagę od samca. W warunkach naturalnych to właśnie głód często przesądza o losie samca – jeśli samica jest najedzona, ryzyko kanibalizmu maleje.

Czy samice modliszek naprawdę zjadają samców?

Kanibalizm po kopulacji to zjawisko dobrze udokumentowane, ale nie tak powszechne, jak często się sądzi. W warunkach naturalnych do zjadania samca dochodzi u 13–28% osobników – czyli nie u wszystkich. W hodowlach, gdzie samice są często głodne lub zestresowane, ten odsetek może być większy. Dlaczego samice to robią? Przede wszystkim dla energii – samiec stanowi wartościowe źródło białka, które może wspomóc rozwój jaj.

Niektóre badania sugerują, że potomstwo samic, które zjadły partnera, jest liczniejsze i silniejsze. Z drugiej strony – niektóre samce potrafią uciec po kopulacji, zwłaszcza jeśli nie zostaną zaskoczone. Co ciekawe, u niektórych gatunków – np. modliszki storczykowej – zjawisko kanibalizmu praktycznie nie występuje. Ostatecznie wszystko zależy od gatunku, warunków środowiskowych i zachowania obu partnerów. Zatem: tak, samice czasem zjadają samców, ale nie jest to reguła.

Co dzieje się po kopulacji?

Po udanej kopulacji samica modliszki przystępuje do złożenia ooteki – czyli ochronnej struktury zawierającej od kilkudziesięciu do nawet kilkuset jaj. Ooteka ma formę spienionego kokonu, który twardnieje i chroni zarodki przed uszkodzeniami i utratą wilgoci. Samica przytwierdza ją do gałązki, liścia lub innego stabilnego podłoża.

W zależności od temperatury i wilgotności młode mogą wykluwać się po kilku tygodniach lub dopiero na wiosnę. Młode modliszki, zwane nimfami, są niemal miniaturową wersją dorosłych – choć bez skrzydeł. W pierwszych dniach po wylęgu są wyjątkowo wrażliwe i potrzebują stabilnych warunków środowiskowych. Nimfy szybko zaczynają polować i... mogą zjadać siebie nawzajem. Dlatego w hodowli często oddziela się je już po wykluciu, by zwiększyć ich szanse na przeżycie.

Rozmnażanie modliszek w hodowli

W warunkach domowej hodowli rozmnażanie modliszek wymaga wiedzy, przygotowania i ostrożności. Najważniejsze jest odpowiednie przygotowanie samicy – powinna być najedzona, zrelaksowana i gotowa do kopulacji. Często podaje się jej tłustą muchę lub świerszcza tuż przed połączeniem z samcem, by zmniejszyć jej agresywność. Samiec z kolei powinien być nieco mniejszy i bardzo ostrożny – dlatego warto wybierać osobniki, które wykazują spokojne zachowanie.

Dobrym rozwiązaniem jest też wprowadzenie samca do terrarium samicy nocą lub przy przygaszonym świetle. Hodowcy często nadzorują cały proces, gotowi w razie potrzeby odseparować samca po zakończeniu kopulacji. Istnieją też specjalne przejrzyste pojemniki, które umożliwiają bezpieczne obserwowanie pary. Hodowla modliszek to fascynujące, ale wymagające zajęcie – z odpowiednim podejściem można jednak przeprowadzić bezpieczny i skuteczny rozród nawet w domowych warunkach.