Dogoterapia. Kiedy zwierzęta zmieniają nasze życie

Pasja i profesjonalizm w terapii z udziałem zwierząt

Zwierzaki.info: Co sprawiło, że zdecydowała się Pani na prowadzenie terapii z udziałem zwierząt?

Magdalena Nawarecka-Piątek: To było wiele lat temu, jeszcze na studiach, kiedy fascynowało mnie połączenie pracy z dziećmi i pasji do zwierząt. Zawsze marzyłam o tym, by móc pracować z psem - nie rozdzielając życia zawodowego i prywatnego, lecz łącząc je w jedną całość. Ten pomysł uważam za bardzo wartościowy do dziś.

Kluczowe kwalifikacje i przygotowanie do pracy

Zwierzaki.info: A co trzeba zrobić, aby pracować w ten sposób? Jak wygląda proces przygotowania?

M.N-P.: Przede wszystkim potrzebna jest odpowiednia edukacja - wieloetapowa i interdyscyplinarna. Terapeuta powinien znać podstawy psychologii, pedagogiki oraz pracy z grupą, a także dostosować się do specyfiki miejsca pracy - czy to szpital, szkoła specjalna, czy ośrodek dla dorosłych osób z problemami psychicznymi.

To bardzo ważne, by nie popełnić błędów, które mogłyby pogorszyć stan pacjenta, zwłaszcza w przypadku osób z depresją czy zaburzeniami odżywiania.

Równocześnie konieczne jest posiadanie psa, który lubi tę pracę i ma do niej odpowiednie predyspozycje, a to nie jest proste zadanie.

Wiedza przewodnika na temat zachowania psów, metod ich szkolenia, a przede wszystkim komunikacji także jest kluczowa. Dzięki temu terapeuta może stworzyć z psem zespół oparty na szacunku i zaufaniu, co stanowi doskonałe podstawy do dalszej pracy w dogoterapii.

Różnorodność zwierząt w terapii

Zwierzaki.info: Czy zajmuje się Pani terapią tylko z udziałem psów?

M.N-P.: W naszym Stowarzyszeniu pracujemy głównie z psami, a zdecydowaną większość zajęć prowadzimy właśnie z nimi. Mamy też 4 koty wybrane i przeszkolone do tej pracy.

Dobór psa do pracy terapeutycznej

Zwierzaki.info: A czy rasa psa ma znaczenie przy doborze do terapii? Jak wybiera się zwierzę do pracy?

M.N-P.: Rasa nie jest decydująca - liczy się osobowość konkretnego psa. Są rasy, w których łatwiej znaleźć psa nadającego się do terapii, ale zdarza się też, że psy z mniej typowych ras świetnie się do tego nadają. Zawsze oceniamy indywidualne cechy, takie jak otwartość na ludzi i chęć współpracy.

Z kolei dobór psa do konkretnego pacjenta to jeszcze większe wyzwanie. Zwykle testujemy psy dorosłe, około dwóch lat, gdy ich charakter jest już ukształtowany. Szczeniaki są trudniejsze do oceny, bo ich osobowość dopiero się rozwija - wtedy pomagają obserwacje ich rodziców, gwarancji jednak nie ma.

Etapy szkolenia psa do terapii

Zwierzaki.info: Jak wygląda proces szkolenia psa do terapii?

M.N-P.: Zaczynamy od socjalizacji i budowania pozytywnej relacji z ludźmi - tak, aby pies kojarzył kontakt z człowiekiem wyłącznie z czymś dobrym: zabawą, smakołykami, atrakcyjnym spędzaniem czasu. Ważne jest, aby przewodnik był dla psa źródłem bezpieczeństwa i pozytywnych doświadczeń.

Następnie uczymy psa posłuszeństwa i umiejętności pracy. Na zajęciach terapeutycznych prowadzonych w Stowarzyszeniu Zwierzęta Ludziom duży nacisk kładziemy na interakcję psa z pacjentem i relację, jaka buduje się między nimi. A to oznacza, że  pies skupia się nie tylko na przewodniku, ale także na wskazanych pacjentach. Niezależnie od wyzwań, z jakimi mierzą się pacjenci i ich specyfiki - psy współpracują z dziećmi przedszkolnymi, seniorami czy dorosłymi osobami na wózku z taką samą otwartością i motywacją. Szkolenie do dogoterapii jest jedyną dziedziną szkolenia psów, gdzie oczekujemy takiej elastyczności i umiejętności przekierowania uwagi przez psa.

Zwierzaki.info: Ile trwa takie szkolenie?

M.N-P.: Licząc od szczeniaka - zazwyczaj trwa do drugiego roku życia psa. Jeśli mamy psa dorosłego, który ma podstawowe szkolenie i dobrą relację z przewodnikiem, wystarczą szlify - około pół roku intensywnej pracy, by przygotować go do terapii.

Grupy pacjentów i korzyści z dogoterapii

Zwierzaki.info: Kto najczęściej korzysta z terapii z udziałem zwierząt? Które grupy pacjentów odnoszą największe korzyści?

M.N-P.: Terapia sprawdza się w bardzo różnych grupach. Pracujemy zarówno z dziećmi, jak i dorosłymi - także osobami starszymi czy pacjentami szpitali psychiatrycznych. To osoby zmagające się z różnymi trudnościami, ale też osoby aktywne zawodowo, które dzięki takim zajęciom mogą poprawić samopoczucie czy przełamać swoje bariery.

Jak wygląda sesja terapeutyczna?

Zwierzaki.info: Jak wygląda typowa sesja terapii z psem? Ile trwa i co się wtedy dzieje?

M.N-P.: To zależy od pacjenta. Na przykład u dzieci po poważnych wypadkach, które mają duże deficyty ruchowe i uwagi, sesje trwają od 10 do 25 minut. Zaczynamy od prostych ćwiczeń, takich jak skupianie uwagi na psie czy śledzenie jego ruchów, co pomaga w pracy nad mięśniami oczu i czy posturalnymi.

W kolejnych etapach dziecko ćwiczy z psem np. precyzyjne chwytanie i rzucanie piłki — to wspiera rehabilitację ruchową i motorykę.

Sesje są dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości, aby realnie wspierać proces terapeutyczny.

Dziękuję za rozmowę!

Magdalena Nawarecka-Piątek  – doświadczona pedagog i terapeutka, która od lat łączy wiedzę akademicką z pasją do pracy z ludźmi i zwierzętami. Ukończyła pedagogikę oraz studia podyplomowe z terapii pedagogicznej na Uniwersytecie Warszawskim. Instruktorka terapii i edukacji z udziałem psów w Stowarzyszeniu Zwierzęta Ludziom. 

Stowarzyszenie Zwierzęta Ludziom to organizacja, która od lat działa na rzecz popularyzacji i profesjonalizacji terapii z udziałem zwierząt. Prowadzi szkolenia, zajęcia terapeutyczne oraz projekty edukacyjne, które pomagają osobom z różnymi potrzebami odnaleźć wsparcie i poprawić jakość życia dzięki kontaktowi ze zwierzętami. Stowarzyszenie promuje odpowiedzialne podejście do terapii, łącząc pasję z najwyższymi standardami pracy.